राजा महेन्द्र शाहले २०२० सालमा यस क्षेत्रको भ्रमण गरेपछि 'रारा दह'ले चिनिदै आएको यस तालको नाम 'महेन्द्र ताल' राखियो। यस तालमा सिस्ने हिमाल र कान्जिरोवा हिमालको मनोरम दृश्य देखिनाको साथै अन्यत्र कहीं नपाइने 'असला' जातको माछा पाइन्छ।
रारा ताल
राजा महेन्द्र शाहले २०२० सालमा यस क्षेत्रको भ्रमण गरेपछि 'रारा दह'ले चिनिदै आएको यस तालको नाम 'महेन्द्र ताल' राखियो। यस तालमा सिस्ने हिमाल र कान्जिरोवा हिमालको मनोरम दृश्य देखिनाको साथै अन्यत्र कहीं नपाइने 'असला' जातको माछा पाइन्छ।
काँक्रेविहार, सुर्खेत, नेपाल
लाटिकोइली गा.वि.स. अन्तर्गत सुर्खेत वन संरक्षण शाखा
काक्रेविहार संरक्षण भित्र सवैभन्दा उचाइमा काँकेविह्रविहारको भग्नावशेष छ ।
सुर्खेत उपत्यकाको बीच भागमा हवाइजहाज बसेको जस्तो आकारमा बनेको भूखण्ड
सुर्खेत उपत्यकाको स्थायी बसोबास गर्न थालेपछि अतिक्रमण भै धेरै मात्रामा
वनजंगल विनाश भएको थियो । २०२९ सालमा तत्कालीन राजा वीरेन्द्रको सुर्खेतमा
आएपश्चात काँक्रेविहारको भग्नावशेष समेतले महत्व पाएको देखिन्छ ।
काँक्रेविहारलाई संरक्षण गर्ने कार्यको थालनी भए पनि हाल यसतर्फ दृष्टि
लगाउन छाडिएको छ ।
भग्नावशेषबाट सुर्खेत उपत्यकाको दृष्य प्रष्टरुपमा देख्न सकिने भएकाले
दृश्यावोलोकनका लागि पनि काँक्रेविहारको महत्व रहेको छ । काँक्रेविहारको
भग्नावशेषलाई हेर्दा उत्कृष्ट शिल्पकारी कारीगरीको नमुना देख्न पाइन्छ ।
विभिन्न आकारमा रहेका ढुङ्गाहरुमा विभिन्न प्रकारका बुट्टाहरु कुादीएको छ ।
बुद्धको मुर्ति पाउनु र स्थानको नाममा पछाडी विहार जोडिएबाट यो भग्नावशेष
भगवान बुद्धसँग सम्बन्धित मानिएको छ ।
काँक्रेविहारको निर्माण कुन समयमा भयो र कसले गर्यो भन्ने विषयमा कुनै
ऐतिहासिक प्रमाण प्राप्त गर्न सकिएको छैन । काँक्रेविहारका विषयमा गहनतम
अध्ययन अन्वषणको अभाव भैरहेको छ । यसको निर्माण तेह्रौ शताब्दीतिर भएको
अनुमान गरीएको पाइन्छ । बौद्ध धर्मको व्यापकतालाई रोक्न शंकराचार्य र उनका
शिष्य अनुयायीहरुले बौद्धविहार भत्काई शिव मन्दिर निर्माण गराएको र यही
सन्दर्भमा लाटिकोइली शिव मन्दिरको स्थापना गरिएको हो भन्ने पनि अनुमान
गरिन्छ । यसको निर्माण गर्नेमा पाण्डव, बौद्ध लामा समेतलाई लिने गरीन्छ ।
काँक्रेविहारको नामबाट नै निर्माणकर्ता र अनुयायीहरुको पहिचान गर्ने क्रममा
कुकुच्छन्द बुद्धलमई समेत आधार बनाएको छ । उनको नामबाट विहार राखिएको
हुँदा क्रमश भापाका ध्वनी परीवर्तनका ऐतिहाासिक नियमहरुलाई पार गर्दै
कुकुच्छन्द विहारवाट काँक्रेविहार नाम रहन गएको भन्ने भनाईलाई तर्कपूर्ण
मानिएको छ ।
सुर्खेत उपत्यकाको दृष्यावोलोकनको उपयुक्त स्थान वृक्षारोपण, चक्रपथ,
वन्यजन्तु र पुरातात्विक वस्तुहरुले गर्दा पर्यटकिय स्थल, पिकनिक वनभोजको
लागि पनि प्रशिद्ध यस ऐतिहाासिक स्थलको उचित संरक्षण सम्बर्धन गरीएमा
सुर्खेत जिल्लाकै विकासमा ठूलो टेवा पुग्न सक्ने कुरामा विवाद छैन ।
भग्नावशेष रहेको स्थानदेखि दक्षिणतर्फसम्म उचाइमा एक थुम्को छ जहाँ १२/१२
वर्षमा पंचवली दिएन्छ । पंचवली नदिएमा रोगव्यथा वन्यजन्तु, भूतप्रेतले
सताउनुको साथै सुर्खेतमा अनावृष्टि भई विभिन्न दु:खकष्ट व्यहोर्नु पर्छ
भन्ने भनाई पनि प्रचलित रहेको छ ।
Subscribe to:
Posts (Atom)